نقش مهندسی مفاهیم اخلاقی در کشف نظام اخلاقی اسلام

نویسندگان

سید مهدی مجیدی نظامی

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی حسین حسن زاده

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

بسیاری از آثاری که در حوزه اخلاق اسلامی نگاشته شده است ناظر به ارائه نظام اخلاقی نیست؛ برخی درصدد تبیین نظام اخلاقی اسلام برآمده و با همین عنوان آثاری نیز ارائه داده­اند اما آنچه در عمل مشاهده می شود بیان کلیاتی مرتبط با نظام اخلاقی است و اثری از جزئیات و تفاصیل روابط درونی اضلاع یک نظام که لازمه قطعی آن می باشد به چشم نمی­خورد. گرچه عده ای سعی کرده اند با بیان مؤلفه­های نظام اخلاقی اسلام به حل این مشکل بپردازند؛ لیکن نقیصه­ای که در تبیین نظام اخلاقی اسلام به چشم می­خورد صرفاً با بیان کلیاتی از قبیل مؤلفه­ها برطرف نمی شود بلکه آن نیازمند کشف همه ابعاد ، زوایا و روابط درهم تنیده میان آن است. در این مقاله تلاش بر این است با بهره گیری از ابزارهای مهندسی محتوا نظیر اصطلاح نامه و هستان شناسی، راهکاری منطقی جهت کشف نظام اخلاقی اسلام ارائه شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معیار اخلاقی تولید در نظام اقتصادی اسلام

در نظام سرمایه‌داری تولیدکننده بر مبنای اخلاقی سودگرایی(Utilitarianism)، حداکثرکردن سود را ملاک کار خود قرار می‌دهد؛ اما در نظام اقتصادی اسلامی و بر اساس مبانی هستی‌شناختی و اخلاقی خاص خود، نیاز(Need) به عنوان مهم‌ترین معیار اخلاقی برای فعالیت‌ تولیدی تلقی شده است. بحث از مقوله نیاز به عنوان ملاک ارزشی، از دو جهت اساسی حائز اهمیت است، ...

متن کامل

جستاری در باب روابط ارزش‌های اخلاقی گامی در مسیر کشف نظام اخلاقی قرآن

اگر آموزه‌های قرآن را به چند محور و موضوع اصلی تقسیم کنیم، بی‌شک آموزه‌های اخلاقی آن از منظری، در شمار مهم‌ترین‌ها قرار دارد و چه بسا بتوان اذعان کرد که اگر هستی‌شناسی وحیانی به‌مثابه پایه‌ها و ریشه‌های معارف قرآنی به‌حساب آید و احکام عملی شریعت به‌منزله شاخ و برگ‌های آن شناخته شود، آموزه‌های اخلاقی، ثمره و دستاورد آن شجره طیبه خواهد بود. با این همه از دیرباز در میان اندیشه‌وران مسلمان، این پرس...

متن کامل

نظام اخلاقی خانواده در اسلام

این رساله با هدف تبیین و تدوین نظام اخلاق اسلامی بطور عام و مطلق، و نظام اخلاقی خانواده در اسلام بطور خاص پرداخته است. و پاسخگوی سئوالات از این قبیل است: چگونه انسان با تهذیب اخلاق و با بکار بستن تعلیمات اسلامی می توان به هدف خلقت نزدیک شود؟ و چگونه می توان خانواده را که بنیادی ترین واحد اجتماع است از فساد و انحراف حفظ کرد؟ و چگونه می توان در کنار خانواده یک زندگی شیرین و سعادتمندانه ای داشت؟.....

15 صفحه اول

اخلاق اسلامی یا نظام اخلاقی اسلام؟ بررسی اجمالی کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم

چکیده تفکیک بین دو مفهوم «نظام اخلاقی اسلام» و «اخلاق اسلامی» از جمله مسائل مهم و کارساز در حوزة تبیین و تحلیل مجموعة مباحث اخلاقی است و به این منظور هر کتابی که بخواهد به مبانی، مفاهیم، و مهم‌ترین رویکردهای مطرح در قلمرو اخلاق اسلامی توجه کند، به‌ناچار بایستی در این خصوص تعیین تکلیف کند؛ به‌ویژه در تدوین کتب آموزشی، مرز بین نگاه جزء‌نگر با نگاه کل‌نگر به نظام اخلاقی اسلام می‌تواند نوع تلقی و ب...

متن کامل

معیار تمایز مفاهیم اخلاقی از غیر اخلاقی

 معیار تفکیک کاربردهاى اخلاقى مفاهیم خوب و بد و باید و نباید از کاربردهاى غیر اخلاقى آن مورد بررسى قرار گرفته است. معیار تمایز و تشخیص مفاهیم اخلاقى نسبت به اقسام آن متفاوت است. نویسنده در آغاز، تقسیم رایج مفاهیم اخلاقى به دو قسم ارزشى و الزامى را مطرح نموده و سپس در رابطه با معیار تمایز آنها از مفاهیم غیر اخلاقى سه احتمال را نام برده است 1- تفاوت به لحاظ نهادگزاره‌ها، 2- تفاوت به لحاظ طبیعت مف...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مدیریت دانش اسلامی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۵۲-۷۱

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023